Redakcja naukowa Jacek Czaputowicz

Zastosowanie konstruktywizmu w studiach europejskich

Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2016

ISBN: 978-83-235-2162-4

***

Fragment wprowadzenia

Konstruktywizm zdobył sobie trwałe miejsce w badaniach integracji europejskiej, którą wyjaśnia oddziaływaniem czynników instytucjonalnych i kulturowych. Przedmiotem jego zainteresowania jest wpływ idei i dyskursu na sposób rozumienia świata przez aktorów politycznych i ich mentalność. Badacze zaliczający się do tego nurtu twierdzą, że idea integracji europejskiej i jej praktyczna realizacja po II wojnie światowej zmieniły tożsamości i sposoby działania państw członkowskich Unii Europejskiej. Doświadczenia europejskie pokazują, że państwa uczą się współpracy, akceptują normy społeczne i rekonstruują swoje interesy. Podmioty postępują zgodnie z logiką stosowności, wyrażają swoją tożsamość, czyniąc to, co uznają za właściwe, a nie zgodnie z logiką konsekwencji i kalkulacjami oczekiwanych korzyści. Badacze zwracają także uwagę, że język nie tylko opisuje unijną rzeczywistość, lecz także ją tworzy. Ważne jest zatem to, jakich pojęć używamy mówiąc o Unii Europejskiej, jakie decyzje one wywołują oraz jakie są znaczenia tych pojęć w różnych kontekstach.

(...)

Książka składa się z trzech części poświęconych założeniom konstruktywizmu, jego zastosowaniom w badaniu funkcjonowania Unii Europejskiej i jej oddziaływania na środowisko zewnętrzne oraz powstawaniu tożsamości europejskiej.

***

Spis treści

• Wprowadzenie
  • Jacek Czaputowicz, Wprowadzenie. Potencjał konstruktywizmu w wyjaśnieniu integracji europejskiej
• Część I. Założenia, warianty i zastosowania konstruktywizmu w studiach europejskich
  • Anna Vizvizi, Konstruktywizm a kryzys w Grecji: deficyt, Troika i społeczna konstrukcja rzeczywistości
  • Janusz Ruszkowski, Podejście konstruktywistyczne w badaniach europeizacji ad personam. W kierunku socjofunkcjonalizmu
  • Barbara Urban, Przydatność niemieckiego konstruktywizmu do badania integracji europejskiej
  • Tomasz Grzegorz Grosse, Konstruowanie rzeczywistości jako metoda integracji europejskiej. Przykład Parlamentu Europejskiego
• Część II. Analiza funkcjonowania Unii Europejskiej
  • Anna Skolimowska, Teoretyczne i empiryczne zastosowanie konstruktywizmu dla analizy zewnętrznych relacji UE
  • Adam Kirpsza, Zastosowania konstruktywizmu w wyjaśnianiu przebiegu i efektów procesu legislacyjnego UE
  • Kamil Ławniczak, Od paradygmatu do teorii konkretnej. Wkład konstruktywizmu w badaniu specyfiki podejmowania decyzji w Radzie Unii Europejskiej
  • Rafał Riedel, Podejście konstruktywistyczne w analizie Rotacyjnej Prezydencji w Radzie Unii Europejskiej
  • Adam Jaskulski, Działalność Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z perspektywy konstruktywizmu i teorii dyskursu
• Część III. Zastosowanie konstruktywizmu w badaniu tożsamości europejskiej
  • Marta Makowska, Podejście konstruktywistyczne w badaniach nad tożsamością europejską
  • Jerzy Sielski, Asertywność czy empatia głównym elementem osobowości europejskiej?
  • Jarosław Sadłocha, Konstruktywizm a rola symboli w stosunkach międzynarodowych na przykładzie integracji europejskiej
  • Konrad Madany, Koncepcja Unii Europejskiej jako potęgi normatywnej w optyce konstruktywizmu – studium przypadku Ukrainy
• Bibliografia
• Indeks nazwisk
• Noty o autorach

Publikacja powstała w ramach tematu badawczego „Metodologiczne problemy studiów europejskich", finansowanego ze środków na badania statutowe Wydziału Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW.